Suy giảm thính lực là gì?

Tai có ba phần chính: Tai ngoài, tai giữa và tai trong. Sóng âm đi qua tai ngoài và làm màng nhĩ rung lên. Màng nhĩ và ba xương nhỏ của tai giữa làm cho các rung động lớn hơn khi chúng di chuyển đến tai trong. Ở đó, các rung động đi qua chất lỏng trong phần hình ốc sên của tai trong, được gọi là ốc tai. Gắn liền với các tế bào thần kinh trong ốc tai là hàng ngàn sợi lông nhỏ giúp biến các rung động âm thanh thành tín hiệu điện. Các tín hiệu điện được truyền đến não. Bộ não biến những tín hiệu này thành âm thanh.

Tình trạng suy giảm thính lực thường xảy ra khi lớn tuổi. Có ba loại mất thính lực:

• Suy giảm thính lực do tai ngoài hoặc tai giữa.
• Suy giảm thính lực do tai trong.
• Suy giảm thính lực do kết hợp của cả hai.

Tuổi tác và tiếng ồn lớn đều có thể gây suy giảm hoặc mất thính giác. Các yếu tố khác, chẳng hạn như quá nhiều ráy tai, có thể làm giảm khả năng nghe của tai trong một thời gian.

Những dấu hiệu và triệu chứng của suy giảm thính lực

Các triệu chứng suy giảm thính lực có thể bao gồm:

• Khó nghe rõ người khác nói, hiểu sai những gì họ nói, đặc biệt là ở những nơi ồn ào.
• Nghe nhạc hoặc xem TV với âm lượng cao quá mức.
• Cảm thấy khó khăn để hiểu và nghe kịp một cuộc đối thoại nào đó.
• Cảm thấy mệt mỏi hoặc căng thẳng vì phải tập trung khi nghe.
• Khó hiểu khi nghe người khác nói, đặc biệt là khi ở trong đám đông hoặc nơi ồn ào.
• Khó nghe các chữ cái trong bảng chữ cái không phải là nguyên âm.
• Thường yêu cầu người khác nhắc lại, nói chậm hơn, rõ ràng và to hơn.
• Cần tăng âm lượng của tivi hoặc radio.
• Khó chịu quá mức bởi tiếng ồn xung quanh.
• Ù tai.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn bị mất thính lực đột ngột, đặc biệt là ở một bên tai, hãy liên hệ bác sĩ ngay lập tức. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến suy giảm thính lực

Nguyên nhân gây mất thính giác bao gồm:

• Tổn thương tai trong: Tình trạng lão hóa do lớn tuổi và tiếng ồn lớn quá mức chịu được của tai có thể gây hao mòn các sợi lông hoặc các tế bào thần kinh trong ốc tai gửi tín hiệu âm thanh đến não gây ra suy giảm hoặc mất thính giác.
• Tích tụ ráy tai: Theo thời gian, ráy tai có thể chặn ống tai và ngăn không cho sóng âm thanh đi qua. Loại bỏ ráy tai có thể giúp phục hồi thính giác.
• Nhiễm trùng tai hoặc xương hoặc khối u: Phát triển bất thường ở tai ngoài hoặc tai giữa, bất kỳ tình trạng nào thuộc trường hợp này đều có thể gây suy giảm thính lực thính lực.
• Vỡ màng nhĩ hay còn gọi là thủng màng nhĩ: Tiếng ồn lớn, áp suất thay đổi đột ngột, dị vật chọc vào màng nhĩ và nhiễm trùng có thể khiến màng nhĩ bị thủng dẫn đến suy giảm thính lực.
• Bệnh viêm mê đạo hoặc bệnh Ménière: Có thể gây điếc đột ngột cùng với chóng mặt, cảm giác quay cuồng hoặc ù tai.

Những ai có nguy cơ mắc phải suy giảm thính lực?

Người lớn tuổi thường là đối tượng dễ bị suy giảm thính lực do sự lão hóa của các bộ phận tai theo thời gian. Mất thính giác có thể làm cho cuộc sống trở nên khó chịu hơn. Người lớn tuổi bị mất thính lực thường cho biết họ thường bị trầm cảm vì mất thính giác có thể khiến việc nói chuyện với người khác trở nên khó khăn hơn. Một số người bị mất thính lực cảm thấy bị tách biệt khỏi những người khác. Mất thính giác cũng liên quan đến mất kỹ năng tư duy, được gọi là suy giảm nhận thức. Mất thính giác cũng liên quan đến nguy cơ té ngã.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải suy giảm thính lực

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc suy giảm thính lực, bao gồm:

• Tiếng ồn lớn: Xung quanh âm thanh lớn có thể làm hỏng các tế bào của tai trong. Suy giảm thính lực có thể xảy ra do xung quanh có tiếng ồn lớn kéo dài theo thời gian hoặc có thể đến từ một tiếng ồn ngắn, chẳng hạn như từ tiếng súng.
• Di truyền: Gen của bạn có thể khiến bạn dễ bị tổn thương tai do âm thanh hoặc do lão hóa.
• Tiếng ồn trong công việc: Những công việc thường xuyên có tiếng ồn lớn, chẳng hạn như làm nông, xây dựng hoặc làm việc trong nhà máy, có thể dẫn đến tổn thương bên trong tai.
• Tiếng ồn của một số hoạt động: Tiếp xúc với tiếng nổ, chẳng hạn như từ súng và động cơ phản lực, có thể gây mất thính lực ngay lập tức và vĩnh viễn. Các hoạt động khác có mức độ tiếng ồn cao nguy hiểm bao gồm trượt tuyết, lái xe mô tô, làm mộc hoặc nghe nhạc lớn.
• Một số loại thuốc: Chúng bao gồm thuốc kháng sinh gentamicin, sildenafil và một số loại thuốc dùng để điều trị ung thư, có thể làm hỏng tai trong. Aspirin liều rất cao, các thuốc giảm đau khác, thuốc chống sốt rét hoặc thuốc lợi tiểu quai có thể gây ra những ảnh hưởng ngắn hạn đối với thính giác. Chúng bao gồm ù tai, còn được gọi là ù tai hoặc mất thính giác.
• Bệnh lý: Viêm màng não gây sốt cao có thể gây hại cho ốc tai.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán suy giảm thính lực

Các xét nghiệm để chẩn đoán suy giảm thính lựuc có thể bao gồm:

• Kiểm tra tai xem có ráy tai hoặc nhiễm trùng hay không.
• Xét nghiệm sàng lọc: Bài kiểm tra thì thầm, bao gồm việc bịt một bên tai trong khi nghe các từ được nói ở nhiều âm lượng, có thể cho biết bạn phản ứng thế nào với các âm thanh khác.
• Kiểm tra âm thoa: Âm thoa là nhạc cụ bằng kim loại có hai ngạnh tạo ra âm thanh khi va chạm. Các xét nghiệm đơn giản với âm thoa có thể giúp phát hiện tình trạng suy giảm thính lực, cũng có thể cho biết vị trí tổn thương tai.
• Kiểm tra máy đo thính lực: Âm thanh và lời nói được hướng qua tai nghe đến từng tai. Mỗi âm được lặp lại ở các mức thấp để tìm ra âm thanh êm dịu nhất mà bạn có thể nghe thấy.

Phương pháp điều trị suy giảm thính lực hiệu quả

Điều trị mất thính giác phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó, ví dụ:

• Nhiễm trùng tai gây suy giảm thính lực có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh.
• Loại bỏ ráy tai nếu giảm thính lực do tích tụ ráy tai.
• Máy trợ thính: Nếu bạn bị mất thính lực vĩnh viễn, bác sĩ chuyên khoa thường khuyên dùng máy trợ thính. Những thứ này sẽ không làm cho thính giác của bạn trở về bình thường, nhưng chúng làm cho âm thanh to hơn và rõ ràng hơn.
• Cấy ghép ốc tai điện tử: Khi máy trợ thính thông thường không thể giúp cải thiện suy giảm thính lực, ốc tai điện tử có thể là một lựa chọn. Ốc tai điện tử không giống như một thiết bị trợ thính làm cho âm thanh mạnh hơn và hướng âm thanh vào trong ống tai. Thay vào đó, ốc tai điện tử sẽ đi xung quanh các phần của tai trong không hoạt động để kích thích dây thần kinh thính giác.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của suy giảm thính lực

Chế độ sinh hoạt:

• Giảm tiếng ồn xung quanh hoặc di chuyển đến khu vực yên tĩnh hơn khi nói chuyện với người khác, đối mặt với mọi người khi họ nói chuyện với bạn, để bạn có thể nhìn thấy miệng, nét mặt và cử chỉ của họ, yêu cầu mọi người lặp lại, nói chậm hơn hoặc viết ra nếu bạn cần, đeo bảo vệ tai khi tiếp xúc với tiếng ồn lớn.
• Không nghe nhạc quá to – âm lượng chỉ nên đủ cao để bạn nghe thấy thoải mái.
• Không đặt ngón tay của bạn hoặc bất kỳ vật nào như bông ngoáy tai vào sâu trong tai vì nguy cơ làm tổn thương tai hoặc thủng màng nhĩ.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kỳ để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Tâm lý có ảnh hưởng rất lớn đến điều trị, hãy nói chuyện với những người đáng tin cậy, chia sẻ với những thành viên trong gia đình, nuôi thú cưng hay đơn giản là đọc sách, làm bất cứ thứ gì khiến bạn thấy thoải mái.

Chế độ dinh dưỡng:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng.
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá.

Phương pháp phòng ngừa suy giảm thính lực hiệu quả

Các bước sau đây có thể giúp ngăn ngừa mất thính giác do tiếng ồn lớn và giữ cho tình trạng mất thính giác do lão hóa không trở nên tồi tệ hơn:

• Bảo vệ tai bằng cách tránh xa tiếng ồn lớn, có thể sử dụng nút tai bằng nhựa hoặc nút bịt tai chứa glycerin giúp bảo vệ thính giác.
• Kiểm tra thính giác thường xuyên nếu bạn làm việc xung quanh nơi có nhiều tiếng ồn.
• Tránh rủi ro từ sở thích và thú vui chơi, hạn chế các trò chơi có thể gây tiếng ồn lớn như cưỡi xe trượt tuyết hoặc mô tô nước, săn bắn, sử dụng dụng cụ điện hoặc nghe hòa nhạc rock có thể làm hỏng thính giác theo thời gian.